ΔΥΣΛΕΞΙΑ: ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Η δυσλεξία, αποτελεί μια ειδική μαθησιακή διαταραχή με πολυδιάστατο χαρακτήρα, καθώς σύμφωνα και με την Vernon, η κλινική της εικόνα δεν χαρακτηρίζεται μόνο από θεμελιώδη στοιχεία, όπως είναι η αδυναμία πρόσκτησης γραπτού και προφορικού λόγου, η δυσκολία στον συντονισμό των λεπτών κινήσεων και η αδυναμία ανάκλησης των πληροφοριών, αλλά και από ορισμένα περιφερικά/επιφαινόμενα χαρακτηριστικά, τα οποία αναφέρονται στις άτυπες μορφές προτίμησης του χεριού (πλευρίωση) και του οφθαλμού, στις διαταραχές της συμπεριφοράς κ.τ.λ (Στασινός, 2020). Τα στοιχεία αυτά, διαφοροποιούνται από άτομο σε άτομο και δεν παρουσιάζονται πάντα όλα μαζί. Αυτός είναι και ο λόγος, για τον οποίο η δυσλεξία κατηγοριοποιείται σε διάφορους τύπους και μορφές, όπως είναι η οπτική και η ακουστική δυσλεξία, η επίκτητη δυσλεξία, η μικτή δυσλεξία κ.τ.λ (Frazier, 2016).

Γίνεται λοιπόν κατανοητό, πως οι διαγνωστικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την διάγνωση της δυσλεξίας πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά σχεδιασμένες και περιεκτικές, έτσι ώστε να μπορούν να οδηγήσουν στην ακριβή και λεπτομερή εξιχνίαση της ύπαρξης ή όχι των δυσκολιών του παιδιού και στην ανίχνευση των δυνατοτήτων του (Στασινός, 2020).

Με τη βοήθεια των διαγνωστικών μεθόδων, αξιολογούνται η νοητική και γλωσσική ηλικία του παιδιού και πιο συγκεκριμένα οι αδυναμίες του στις δεξιότητες της ανάγνωσης, της ορθογραφημένης γραφής, της αριθμητικής, καθώς και οι αδυναμίες του σε ορισμένους τομείς της νευρο-ψυχολογικής του ωριμότητας, όπως είναι η πλευρίωση, η υπερκινητικότητα κ.τ.λ. Είναι σημαντικό να σημειωθεί εδώ, πως οι δυσκολίες που μπορεί να παρουσιάζει το παιδί σε τομείς της νεύρο-ψυχολογικής ωριμότητάς του (όπως είναι η πλευρίωση) δεν παραπέμπουν από μόνες τους στη διάγνωση της δυσλεξίας, αλλά προϋποθέτει συστηματική και προσεκτική συνεκτίμηση και των υπόλοιπων μορφών συμπεριφοράς του παιδιού. Για να πραγματοποιηθεί δηλαδή η διάγνωση, θα πρέπει να συμπληρώνεται και από τα υπόλοιπα στοιχεία που συνθέτουν τη δυσλεξία (Στασινός, 2020).

Στο εξωτερικό έχουν σχεδιαστεί διάφορα ψυχομετρικά τεστ για την αξιολόγηση της δυσλεξίας, όπως είναι οι κλίμακες νοημοσύνης, τα τεστ αναγνωστικής ικανότητας, τα τεστ αξιολόγησης της ορθογραφημένης γραφής, τα τεστ αξιολόγησης των γλωσσικών λειτουργιών, καθώς και τα τεστ αξιολόγησης των μαθηματικών ελλειμμάτων. Ένα από τα σημαντικότερα και από τα πρώτα που δίνονται στα παιδιά για τη διάγνωση τους, αποτελεί η κλίμακα νοημοσύνης Wechsler, η οποία αξιολογεί τις δεξιότητες του παιδιού τόσο στη λεκτική, όσο και στην πρακτική νοημοσύνη. Η συγκεκριμένη κλίμακα, έχει μεταφραστεί και σταθμιστεί και στην Ελλάδα μετά από άδεια του εκδοτικού οίκου Psychological Corporation από το διδακτικό επιστημονικό team του Τομέα της Ψυχολογίας του τμήματος της Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η στάθμιση των τεστ στην κουλτούρα της κάθε χώρας αποτελεί μια πολύ σημαντική διαδικασία, καθώς υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις στα χαρακτηριστικά των χωρών. Για παράδειγμα, οι δεξιότητες της ορθογραφημένης γραφής δεν αναπτύσσονται ούτε με τον ίδιο τρόπο, ούτε με τον ίδιο ρυθμό στις διάφορες γλώσσες του κόσμου. Αλλά επηρεάζονται από διάφορους τομείς όπως είναι η φύση της ομιλούμενης γλώσσας σε επίπεδο καθαρότητας κ.τ.λ (Στασινός, 2020).

Δυστυχώς στην Ελλάδα υπάρχει ένα μεγάλο κενό, όσον αφορά τον σχεδιασμό ψυχομετρικών τεστ που να αξιολογούν τα ελλείμματα των παιδιών με δυσλεξία. Το μοναδικό τεστ που έχει διαμορφωθεί και σταθμιστεί για την αξιολόγηση συνολικά των μαθησιακών δυσκολιών αποτελεί το τεστ Αθηνά (Στασινός, 2020).

Τέλος, σχετικά με τα ψυχομετρικά τεστ είναι σημαντικό να σημειωθεί πως θα πρέπει να διενεργούνται πάντα από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι είναι σε θέση να τα εφαρμόσουν σωστά και να εξαγάγουν ακριβή αποτελέσματα. Σημαντικός είναι και ο ρόλος του εκπαιδευτικού, καθώς σύμφωνα και με την Snowling ειδικά στις μεθόδους πρώιμης διάγνωσης η εκτίμησή του αποτελεί αξιόλογο εργαλείο για την ανίχνευση της δυσλεξίας (Snowling, Hulme & Nation, 2020).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Frazier, M. (2016). Dyslexia: Perspectives, Challenges and Treatment Options. Nova Biomedical.

Snowling, M., Hulme, C., & Nation, K. (2020). Defining and understanding dyslexia: Past, present and future. Oxf Rev Educ, 46 (4), 501-513.

Στασινός, Δ. (2020). Ψυχοπαθολογία του Λόγου και της Γλώσσας. Δυσλεξία, Πολυγλωσσία, Λογοθεραπεία & Συμπερίληψη. Gutenberg.

Στασινός, Δ. (2020). Η Ειδική Συμπεριληπτική Εκπαίδευση 2027. Η ελκυστική εκδίπλωσή της στο Νέο-ψηφιακό Σχολείο με Ψηφιακούς πρωταθλητές. Παπαζήση.

Κακκαλή Κυριακή,

Εργοθεραπεύτρια, M.Ed. Ειδικής Αγωγής

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ